Czubajka kania

Czubajka kania, sowa, kania (Macrolepiota procera) to gatunek jadalnego grzyba z rodziny pieczarkowatych. Ma orzechowy smak i zapach. Jadalne są tylko kapelusze, które przyrządza się jak kotlety w panierce. To grzyb o wyśmienitym smaku.

Występowanie i środowisko PL

Rośnie w świetlistych lasach liściastych, rzadziej iglastych, a także na łąkach na skrajach lasów.

Tryb życia i zachowanie

Owocniki pojawiają się od lipca do października.

Morfologia i anatomia

Kapelusz ma 10-25 cm średnicy. Trzon ma 15-30 cm wysokości.

Kapelusz szarawy, jasnobrązowy, pokryty łuskami. Kształt najpierw pałeczkowaty, później wypukły i rozpostarty.

Blaszki wolne, białawe, gęsto rozmieszczone.

Miąższ jest biały i delikatny.

Trzon białawy z ciemniejszymi łuseczkami, układającymi się w zygzaki. Jest długi, ma cylindryczny kształt i bulwiastą podstawę. Dobrze widoczny podwójny pierścień, który z łatwością się przesuwa.

Podobne gatunki

Kania przypomina także jadalne czubajkę czerwieniejącą i czubajkę beżową. Jedna z odmian czubajki czerwieniejącej powoduje zatrucia. Czubajka czerwieniejąca przy skaleczeniu blaszek i miąższu zabarwia się na kolor czerwony.

Kania jest także podobna do dużo mniejszej i wydzielającej przykrą woń czubajeczki ostrołuskowej.

Porównanie gatunków podobnych

Różne gatunki można ze sobą pomylić, a pomyłka może być tragiczna w skutkach. Dzięki naszej porównywarce łatwiej można stwierdzić jak wygląda dany grzyb w zestawieniu z podobnymi gatunkami, nauczuć się jak rozpoznać właśniwy gatunek i jak odróżnić go od innego. Są tu ujęte tylko wybrane cechy gatunkowe. Zestawienie ma charakter poglądowy. Nic nie zastąpi doświadczenia w zbieraniu grzybów.

Czubajka kania
Macrolepiota procera

Smak: brak danych

Zapach: brak danych

Zdatność: jadalny

Środowisko: lasy iglaste
łąki
lasy liściaste

Kształt: grzyb blaszkowy

Tryb życia: saprofit

Czas występowania

VII VII IX X

Inne cechy

Zaleca się zbierać dojrzałe okazy kani. Muchomor ma zielonkawy odcień, a kania brązowy. Pierścień kani przesuwa się po trzonie. Podstawa trzonu nie jest w pochwie. to duży grzyb. Nie ma gładkiego kapelusza.

Muchomor sromotnikowy, muchomor zielonawy
Amanita phalloides

Smak: brak danych

Zapach: miodowy, nieprzyjemny

Zdatność: śmiertelnie trujący

Środowisko: lasy iglaste
lasy liściaste

Kształt: grzyb blaszkowy

Tryb życia: grzyb mikoryzowy

Czas występowania

VII VII IX X XI

Inne cechy

Podstawa trzonu jest silnie zgrubiała, w pochwie, która nie występuje u wymienionych jadalnych grzybów. Kapelusz jest zielonkawy, żółtozielony, oliwkowy, czasem biało nakrapiany. Trzon ma postrzępiony, prążkowany pierścień.

Symbioza

Buk pospolity, buk zwyczajny
(Fagus salvatica)
Dąb szypułkowy
(Quercus robur)

Czubajka czerwieniejąca
Chlorophyllum rhacodes

Smak: brak danych

Zapach: brak danych

Zdatność: jadalny

Środowisko: lasy iglaste
lasy liściaste

Kształt: grzyb blaszkowy

Tryb życia: saprofit

Czas występowania

VII VII IX X

Inne cechy

Czubajka czerwieniejąca przy skaleczeniu blaszek i miąższu zabarwia się na kolor czerwony.

Czubajeczka ostrołuskowa
Lepiota aspera

Smak: brak danych

Zapach: nieprzyjemny

Zdatność: trujący

Środowisko: lasy iglaste
lasy liściaste

Kształt: grzyb blaszkowy

Tryb życia: saprofit

Czas występowania

VII IX X

Inne cechy

Od kani rożni się mniejszymi rozmiarami i przykrym zapachem. Na kapeluszu ostre łuski.

Rozmnażanie

Zarodniki białe.

Ochrona i zagrożenia

Brak danych.

Pytania

Jak odróżnić kanię od muchomora sromotnikowego?

Muchomor sromotnikowy i kania są do siebie nieco podobne w przypadku bardzo młodych owocników. Lepiej więc zbierać dojrzałe okazy kani. Muchomor ma zielonkawy odcień, a kania brązowy. Pierścień kani przesuwa się po trzonie. Muchomor ma podstawę trzonu w pochwie. Kania jest większa i nie ma gładkiego kapelusza.

Cechy

Środowsko

lasy iglaste
łąki
lasy liściaste

Jadalność

gatunek jadalny

Inne cechy

saprofit

Ostrzeżenie

Zbieranie grzybów wymaga ich dobrej znajomości i dużego doświadczenia w ich zbieraniu. Każdego roku w wyniku złej identyfikacji gatunków grzybów umiera sporo ludzi w Polsce. Nie zbieraj i nie jedz grzybów, których nie znasz lub co do których masz jakiekolwiek wątpliwości. Pamiętaj, że często gatunki jadalne i trujące są do siebie bardzo podobne, szczególnie w przypadku młodych owocników. Często identyfikacja tylko na podstawie zdjęcia może być nieco myląca. Przy identyfikacji gatunku trzeba uwzlędniać wiele czynników, a więc atlas grzybów może jedynie wspierać grzybiarza w identyfikacji gatunku, nie może jednak zastąpić doświadczenia i zdrowego rozsądku. Właściciel strony nie bierze odpowiedzialności za zbieranie i spożywanie grzybów przez użytkowników serwisu.

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
						●	●	●	●			Okres występowania owocników czubajki kani.

Pokrewne gatunki grzybów

Jak postępować przy zatruciu grzybami?

Zatrucie grzybami może bardzo niebezpieczne dla zdrowia i życia. Jak postępować w takim przypadku? Jak udzielić choremu pomocy?

Grzyby pod ochroną

W Polsce 54 gatunków grzybów wielkoowocnikowych podlega ochronie ścisłej, wraz z grzybami zlichenizowanymi (porosty) to 232 gatunki. Ochrona gatunkowa częściowa obejmuje 63 (90 z porostami) gatunków grzybów.

Grzyby marynowane w occie

Grzybki marynowane w occie to doskonały sposób na zachowanie smaku grzybów na długi czas. Marynowanie w occie nadaje grzybom specyficzny smak. Stają się doskonałą przekąską i dodatkiem do innych potraw.

Jak suszyć grzyby?

Suszenie grzybów to jeden ze sposobów ich konserwowania, bardzo popularny wśród grzybiarzy. Suszenie nadaje grzybom nie tylko trwałość, ale dodaje im także aromatu i nie pozbawia ich przy tym wartości odżywczych.

Jak zbierać grzyby?

Czy przy grzybobraniu należy się kierować jakimiś zasadami? Czy wykręcać grzyby, czy też ścinać je nożykiem? Używać kosza czy reklamówki? Oto garść porad dla grzybiarzy.

Mikoryza

Mikoryza jest to zjawisko współżycia grzybów z korzeniami, a nawet nasionami roślin naczyniowych.

Gdzie na grzyby? Występowanie i mapa grzybów

Gdzie się najlepiej wybrać na grzyby? Kiedy? W jakiej części Polski szukać? Nie wystarczy się wybrać zwyczajnie do lasu. Trzeba wiedzieć jeszcze kiedy i gdzie.

Grzyby trujące

Grzyby mogą zabić. Najgroźniejsze są muchomory, a wśród nich muchomor sromotnikowy i jadowity. dlatego zbieranie grzybów jest dla ludzi odpowiedzialnych.

Grzyby jadalne

Grzyby spożywa się od niepamiętnych czasów. Są elementem składowym wielu przepisów. Są zwykle dodatkiem do potraw, przyprawą, która nadaje specyficzny smak i zapach sosom, jajecznicy, bigosowi, sałatkom.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Hans E.Laux – Atlas grzybów jadalnych i trujących, ISBN 978-83-7773-304-2, RM 2014
Pod redakcją Alicji i Jerzego Szweykowskich – Słownik botaniczny, ISBN 83-214-1305-6, Wiedza Powszechna 2003
Markus Fluck – Atlas grzybów - oznaczanie zbiór użytkowanie, 978-83-7175-858-4, Delta 2015